W  I LICEUM  OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM

IM. LEONA  KRUCZKOWSKIEGO  W  TYCHACH

ROK SZKOLNY 2024/25

 

 

1. Podstawy prawne Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego

1. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 750, 854)
2. Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r.: (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 737, 854.
3.  Rozporządzenie MEN z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (t.j. Dz. U. 2024 poz. 80)
4. Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (t.j. Dz. U. 2023 poz. 1798 ze zm.)
5. Rozporządzenie MEN z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz. U. 2019 poz. 325)
6. Uchwała nr 195/2020 Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2020 r. w sprawie przyjęcia polityki publicznej „Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 (część szczegółowa). Polityka na rzecz rozwijania umiejętności zgodnie z ideą uczenia się przez całe życie”

                          

2. Wstęp:

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w szkole obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia.

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego umożliwia uczniowi zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych do poznania siebie, własnych predyspozycji zawodowych, rynku pracy i zasad nim rządzących, a także zaplanowanie własnej kariery edukacyjno-zawodowej. Określa zadania osób odpowiedzialnych za realizację programu.

Adresatami  Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego są uczniowie, ich rodzice i nauczyciele. Dobrze przygotowany uczeń do podjęcia decyzji edukacyjnej i zawodowej to taki, który wie jakie ma zainteresowania i predyspozycje, potrafi dokonać samooceny, zna swoją wartość, ma plany na przyszłość.

 

3. Założenia  Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego:

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego zakłada, że:

• wybór zawodu jest procesem rozwojowym i stanowiącym sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia;
• na wybór zawodu składają się: wiedza na temat siebie, wiedza na temat zawodów, ścieżek edukacyjnych i rynku pracy; planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
• na wybór zawodu wpływają głównie cechy osobowościowe jednostki (temperament, charakter, poziom inteligencji, zainteresowania, zdolności), umiejętności, doświadczenia, wyznawane wartości i normy, czynniki emocjonalne, zdrowotne, rodzaj i poziom wykształcenia, wpływ rodziny, aktywność własna jednostki;
• preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się w toku życia człowieka. 

Działania w ramach WSDZ muszą być systematyczne, zaplanowane i realizowane wg harmonogramu pracy szkoły.

WSDZ obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami i nauczycielami.

 

4. Cele Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego:

Cel główny: Przygotowanie uczniów do trafnego wyboru drogi dalszego kształcenia i zawodu, czyli kształcenia u uczniów konkretnych umiejętności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach zawodowych i społecznych.

Cele szczegółowe

Uczniowie :

• rozwijają umiejętności pracy zespołowej
• wiedzą, jak się uczyć i rozwijać swoje zainteresowania, pasje i talenty;
• posiadają informacje o zawodach z najbliższego otoczenia; 
• potrafią konstruować realistyczne plany kariery zawodowej.

 

Nauczyciele:

• potrafią diagnozować potrzeby i zasoby uczniów;
• rozwijają talenty, zainteresowania, zdolności, predyspozycje uczniów;
• wspierają rodziców w procesie doradczym, udzielają informacji lub kierują do specjalistów;
• wskazują źródła informacji dotyczące ścieżki edukacyjnej, oferty szkół wyższych, zasad rekrutacji;
• uświadamiają uczniów o trudnych sytuacjach mogących wystąpić w przebiegu kariery zawodowej, takich jak: bezrobocie, problemy zdrowotne, adaptacja do nowych warunków na rynku pracy i mobilności zawodowej; 
• aktywizują uczniów do poznania różnych grup zawodów i poznawania zawodów przyszłości;
• włączają przedstawicieli instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole.

Rodzice:

• znają potrzeby edukacyjno-zawodowe swojego dziecka;
• są zaangażowani i przygotowani do pełnienia roli „doradców”;
• znają czynniki ważne przy wyborze szkoły i zawodu;
• wiedzą, gdzie szukać pomocy dla swoich dzieci w sytuacjach trudnych;
• angażują się w pracę doradczą szkoły (np. prezentują swoje zawody, zakłady pracy).

 

5. Program realizacji doradztwa zawodowego:

 

1. Program realizacji doradztwa zawodowego obejmuje:

1. Założenia ogólne, tematykę działań,
2. Treści programowe oraz cele szczegółowe
3. Harmonogram, terminy realizacji działań, oddziały, których dotyczą działania oraz osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań
4. Formy, metody realizacji działań doradczych
5. Podmioty, z którymi szkoła współpracuje przy realizacji działań.
6. Przewidywane efekty podejmowanych działań
7. Ewaluacja programu
2. Założenia ogólne programu:

Program stanowi realizację jednolitej, systemowej koncepcji doradztwa zawodowego, rozumianego jako uporządkowane i zaplanowane działania mające na celu wspieranie uczniów w procesie świadomego i samodzielnego podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych.

Cel ogólny i cele szczegółowe programu doradztwa zawodowego są spójne z celami kształcenia ogólnego w liceum ogólnokształcącym. Cele uwzględniają najważniejsze umiejętności rozwijane w ramach kształcenia ogólnego oraz cele edukacji poszczególnych przedmiotów, w tym podstaw przedsiębiorczości i wiedzy o społeczeństwie, co umożliwia realizowanie programu doradztwa  zarówno podczas zajęć z zakresu doradztwa zawodowego, jak i na zajęciach z wychowawcą oraz lekcjach przedmiotowych.

Zgodnie z modułową strukturą programu, w każdej klasie są realizowane cele ze wszystkich czterech wskazanych obszarów:

1. Poznawanie własnych zasobów;
2. Świat zawodów i rynek pracy;
3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie;
4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych.

Treści są sukcesywnie pogłębiane i poszerzane w kolejnych latach kształcenia. Przewidziane w programie działania związane z doradztwem zawodowym są powiązane z treściami kształcenia na poziomie liceum ogólnokształcącego, co umożliwia uczniom dostrzeganie związków pomiędzy tym, czego się uczą, a swoją dalszą edukacją i karierą zawodową.

 

3. Treści programowe oraz cele szczegółowe

 

1. Poznawanie własnych zasobów

Uczeń:

1. 1. sporządza bilans własnych zasobów na podstawie dokonanej autoanalizy („portfolio”);
   2. określa obszary do rozwoju edukacyjno-zawodowego i osobistego;
   3. określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;
   4. rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno- zawodowej;
   5. analizuje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe) w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej;
   6. określa własny system wartości, w tym wartości związanych z pracą i etyką zawodową.

 

2. Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1 analizuje informacje o zawodach, kwalifikacjach i stanowiskach pracy oraz możliwościach ich uzyskania w kontekście wyborów edukacyjno-zawodowych;

2.2 analizuje informacje o lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim rynku pracy oraz funkcjonujących na nim zasadach w kontekście wyborów edukacyjno-zawodowych;

2.3 porównuje formy zatrudnienia i możliwości funkcjonowania na rynku pracy jako pracownik, pracodawca lub osoba prowadząca działalność gospodarczą oraz analizuje podstawy prawa pracy, w tym rodzaje umów o pracę, sposoby ich rozwiązywania, prawa i obowiązki pracownika;

2.4 konfrontuje własne zasoby ze zidentyfikowanymi potrzebami i oczekiwaniami pracodawców oraz wymaganiami rynku pracy;

2.5 określa znaczenie i wskazuje możliwości realizacji rożnych form aktywizacji zawodowej;

2.6 sporządza i aktualizuje dokumenty aplikacyjne zgodnie z wymaganiami pracodawców;

2.7 przygotowuje się do zaprezentowania siebie i swoich kompetencji podczas rozmowy kwalifikacyjnej;

2.8 charakteryzuje przebieg procesu zakładania własnej działalności gospodarczej oraz instytucje wspomagające zakładanie własnej działalności gospodarczej;

2.9 charakteryzuje instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, w tym instytucje rynku pracy.

 

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1 korzysta ze źródeł informacji dotyczącej dalszego kształcenia formalnego, pozaformalnego i nieformalnego;

3.2 określa korzyści wynikające z uczenia się przez całe życie w rozwoju osobistym i zawodowym;

3.3 analizuje możliwości uzupełniania, poszerzania i uzyskiwania kwalifikacji zawodowych w ramach krajowego i europejskiego systemu kwalifikacji;

3.4 wskazuje możliwości kontynuowania nauki.

 

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno- zawodowych

Uczeń:

4.1 ustala swoje cele, zadania i działania w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej;

4.2 sporządza indywidualny plan działania  planuje różne warianty ścieżek edukacyjno-zawodowych na podstawie bilansu własnych zasobów i wartości oraz informacji na temat rynku edukacji i rynku pracy, przewidując skutki własnych decyzji;

4.3 dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej zgodnie z posiadanymi zasobami i określonymi celami zawodowymi.

 

3. Harmonogram, terminy realizacji działań, oddziały, których dotyczą działania oraz osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań

 

4. Formy, metody realizacji działań doradczych:

Formy działań adresowane do uczniów:

• Zajęcia „Doradztwo zawodowe” organizowane w klasach drugich, trzecich oraz czwartych;
• Diagnoza i analiza potrzeb uczniów na podstawie obserwacji i wywiadów;
• Diagnoza i analiza potrzeb uczniów na podstawie testów doradczych;
• Indywidualne konsultacje i porady;
• Koła zainteresowań;
• Realizowanie elementów doradztwa zawodowego na zajęciach przedmiotowych z uwzględnieniem specyfiki danego przedmiotu;
• Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów;
• Spotkania z przedstawicielami uczelni;
• Spotkania z absolwentami;
• Udział uczniów w programie „Trafny wybór” (jednodniowe praktyki w wybranych miejscach pracy);
• Organizowanie wizyt w firmach, w których znajdują się stanowiska pracy adekwatne do zawodów wybieranych przez uczniów;
• Umożliwianie udziału w targach pracy;
• Umożliwianie udziału w targach edukacyjnych;
• Wyjścia i wycieczki szkolne;
• Gromadzenie i udostępnianie materiałów dotyczących wyboru dalszej ścieżki edukacyjnej/zawodowej;
• Udział uczniów w konkursach;
• Działanie Szkolnego Koła Wolontariatu, samorządu szkolnego;
• Wykłady i prelekcje;
• Projekty edukacyjne.

 

Formy działań adresowane do rodziców:

• Diagnoza i analiza potrzeb rodziców na podstawie obserwacji i wywiadów;
• Przedstawienie aktualnej i pełnej oferty edukacyjnej;
• Indywidualne konsultacje i porady.

 

Formy działań adresowane do nauczycieli:

• Utworzenie i zapewnienie ciągłości działania Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego;
• Diagnoza i analiza potrzeb nauczycieli na podstawie obserwacji i wywiadów;
• Tworzenie warunków do wymiany doświadczeń i dzielenia się wiedzą;
• Tworzenie warunków do nabywania i aktualizowania wiedzy doradczej, zgodnie ze zdiagnozowanymi potrzebami;
• Udostępnianie zasobów i materiałów doradczych.

 

Metody w stosowane w pracy doradczej to:

• Aktywizujące problemowe - burza mózgów, dyskusja;
• Metody testowe (kwestionariusze, testy);
• Metody audiowizualne - filmy edukacyjne, zasoby Internetu i programy multimedialne, prezentacje multimedialne;
• Treningi umiejętności społecznych, mini wykłady, pogadanki.

 

5. Podmioty, z którymi szkoła współpracuje przy realizacji działań.

W celu realizacji zadań Szkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego  i pozyskania informacji o tendencjach zatrudniania na rynku pracy, szkoła współpracuje z następującymi instytucjami:

• Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Tychach;
• Biurami karier i działami ds. promocji wyższych uczelni; 
• Powiatowym Urzędem Pracy w Tychach;
• Młodzieżowym Biurem Pracy w Tychach;
• Uczelniami wyższymi;
• Szkołami policealnymi i pomaturalnymi.

 

6. Przewidywane efekty podejmowanych działań

Uczeń zna swoje mocne i słabe strony, posiada wiedzę na temat swoich predyspozycji zawodowych, posiada wiedzę na temat zawodów i rynku pracy, ma świadomość kształtowania odpowiednich postaw, zachowań, umiejętności i wiedzy w obszarach uczenia się przez całe życie.

Efektem końcowym realizacji programu jest przygotowanie uczniów naszej szkoły  do podejmowania trafnych decyzji w zakresie wyboru przedmiotów maturalnych oraz planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej  umożliwiającej im aktywne funkcjonowanie na krajowym i unijnym rynku pracy.

 

7. Ewaluacja

Ewaluacja skuteczności zaplanowanych w WSDZ działań nastąpi na podstawie analizy dokumentacji, tematyki zajęć z wychowawcą, obserwacji własnej oraz  poprzez zebranie informacji zwrotnych od nauczycieli i specjalistów z realizacji planowych działań.